เป็นคำถามที่ผมได้ยินมาเป็นประจำจากมือใหม่หัดใช้ NAS พวกเขารู้ว่า QNAP NAS มันมีฟีเจอร์ทำ Snapshot เพื่อแบ็กอัปข้อมูล ซึ่งช่วยป้องกันข้อมูลสูญหายในหลายๆ กรณี รวมถึงจากการถูกโจมตีด้วย Ransomware (อ่านบล็อก ฟีเจอร์ Snapshots ของ QNAP NAS ปกป้องข้อมูลของผมจากการโจมตีของ Ransomware QLocker ได้ยังไง? ได้) แต่ทีนี้ตอนตั้งค่า มันจะมีการให้กำหนดสิ่งที่เรียกว่า Pool Guaranteed Snapshot Space อยู่ มันคืออะไร เอาไว้ทำไม ควรตั้งไว้ที่เท่าไหร่ดี มือใหม่หัดใช้ QNAP NAS หลายคนคงงง มาๆ เดี๋ยวผมมีคำตอบให้
ก่อนอื่น เราต้องทำความเข้าใจก่อนว่า Snapshot คือการเก็บสำรองข้อมูล คล้ายๆ กับการถ่ายภาพของข้อมูล ณ ขณะนั้นเก็บเอาไว้ (มันถึงได้ถูกเรียกว่า Snapshot) ข้อดีของมันคือ มันจะใช้เนื้อที่ในการสำรองข้อมูลไม่เยอะ เพราะมันจะเก็บเฉพาะความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น ในระหว่างการทำ Snapshot แต่ละรอบ ด้วยเหตุนี้ก็เลยทำให้สามารถสำรองข้อมูลได้หลายเวอร์ชันโดยไม่กินเนื้อที่เยอะ และสามารถแบ็กอัปข้อมูลและกู้ข้อมูลกลับมาได้เร็ว เพราะมันก็แค่การย้อนการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นกลับไปเท่านั้น ไม่ใช่การเอาข้อมูลสำรองมาวางทับข้อมูลปัจจุบัน ฉะนั้น การทำ Snapshot ข้อมูลระดับ 17TB เนี่ย ตอนเก็บเป็น Snapshots รายวัน เก็บไว้ 7 เวอร์ชัน ก็อาจจะกินเนื้อที่ไปแค่ 7.5TB เท่านั้นเอง เล็กกว่ากันเห็นๆ ใช่ไหมครับ (เทียบกับการเก็บข้อมูลทั้งหมด 17TB × 7 วัน = 119TB)
แล้ว Pool Guaranteed Snapshot Space คืออะไร เอาไว้ทำไม?
จริงๆ ทาง QNAP เขามีคำอธิบายมาไว้ให้แล้วว่า เวลาเราทำ Snapshot บน QNAP NAS มันจะถูกเก็บเอาไว้บน Storage pool โดยตรง ทีนี้ปัญหาคือ ในบางกรณี เช่น หากเราสร้าง Volume เป็นแบบ Thin volume เวลาที่เนื้อที่บน Storage pool จะถูกเอาไปใช้งานอย่างอื่น Snapshot ใดๆ ที่ถูกเก็บเอาไว้บนพื้นที่ Storage ที่ว่างอยู่ (หมายถึง ไม่ได้ถูก Allocate ให้เป็น Volume) ก็จะถูกลบออก เพื่อเอาเนื้อที่ไปใช้งาน ซึ่งหากเกิดเหตุการณ์แบบนี้ขึ้น เราก็อาจจะสูญเสีย Snapshot บางส่วนไป หรือเราอาจจะไม่มีพื้นที่มากพอที่จะเก็บ Snapshot เพิ่มได้ตามจำนวนที่เราต้องการ
ดังนั้น เพื่อให้แน่ใจว่าเราจะสามารถเก็บ Snapshot ได้ตามที่วางแผน รวมถึงได้จำนวนเวอร์ชันตามที่วางแผนเอาไว้ การทำ Pool Guaranteed Snapshot Space จึงเป็นเรื่องสำคัญครับ มันก็คล้ายๆ กับการสร้าง Volume เพื่อจองเนื้อที่เอาไว้สำหรับเก็บข้อมูลแหละ การทำ Pool Guaranteed Snapshot Space ก็คือ บอกกับระบบปฏิบัติการไปเลยว่า เนื้อที่จำนวนเท่านี้ มีเอาไว้เพื่อเก็บ Snapshot นะ เราก็จะเหลือเนื้อที่บน Storage pool เอาไว้สร้าง Volume ได้น้อยลง
แล้วควรจะกำหนด Pool Guaranteed Snapshot Space เป็นเท่าไหร่ดี ถ้ากำหนดไม่พอจะเป็นยังไง?
ไม่มีสูตรตายตัวสำหรับการกำหนดขนาดของ Pool Guaranteed Snapshot Space ครับ เพราะจะต้องกำหนดมากหรือน้อย มันอยู่ที่ว่าข้อมูลที่คุณจะทำการ Snapshot นั้นมีปริมาณมากแค่ไหน ความถี่ห่างในการที่ข้อมูลมีการเปลี่ยนแปลงเป็นยังไง เราทำ Snapshot เอาไว้ทุกๆ กี่วัน/สัปดาห์/เดือน และต้องการเก็บ Snapshot เอาไว้กี่เวอร์ชัน
เอาง่ายๆ อย่างที่ผมได้ให้ดูไป ผมเก็บข้อมูลทั้ง Volume ลงเป็น Snapshot เอาไว้ ณ ตอนนี้มีข้อมูล 17.86TB (Volume ผมมีขนาด 18.21TB) ผมทำ Snapshot เอาไว้ทุกวัน และเก็บเอาไว้ 7 เวอร์ชัน หรือก็คือ สามารถกู้ข้อมูลย้อนกลับได้ 1 สัปดาห์แหละ มันกินเนื้อที่สำหรับทำ Snapshot ไป 7.52TB ครับ
จำเป็นไหมที่จะต้องทำ Snapshot? คำตอบคือ ไม่ครับ ถ้าคุณคิดว่าข้อมูลที่อยู่ในนั้นไม่สำคัญ เช่น อาจจะสร้าง Volume ขึ้นมาเก็บข้อมูลบางอย่างที่เอาไว้ใช้ชั่วคราวเพื่อแชร์ภายใน และหากข้อมูลชุดนี้จะหายไปก็ไม่เดือดร้อนเพราะอาจจะมีการสำรองข้อมูลเก็บไว้ที่อื่นเรียบร้อยอยู่แล้ว หรือ อาจจะเป็นแบบผม ที่ Storage pool 1 เป็น SSD เอาไว้ทำ System volume เฉยๆ เพื่อเก็บพวกแอปต่างๆ ไม่ได้เก็บข้อมูลอะไร (ใส่ 1TB ไป 2 ลูก เพื่อทำ RAID1 เฉยๆ) เป็นต้น
ถามว่าแล้วถ้าเกิดพื้นที่ที่ Snapshot มันใช้ ดันเกินพื้นที่ที้เรากำหนดไว้บน Pool Guaranteed Snapshot Space จะเกิดอะไรขึ้น? จริงๆ แล้ว ต่อให้เราไม่ได้กำหนด Pool Guaranteed Snapshot Space เอาไว้ เราก็ยังใช้ Snapshot ได้ครับ มันก็จะถูกเก็บเอาไว้ในพื้นที่ที่ยังไม่ได้ถูก Allocate ไปเป็น Volume ครับ ปัญหามันจะเกิดกับคนที่ใช้ Thin volume มากกว่า คือ พอเนื้อที่มันถูกใช้จนไปทับกับพื้นที่เก็บ Snapshot ระบบจะทำการลบ Snapshot นั้นออก เพื่อเอาเนื้อที่คืนมาใช้งานนั่นเองแหละ
เวลาผม Allocate พื้นที่ใน Storage pool แล้วผมจะมีการทำ Snapshot ด้วย ผมจะทำแบบนี้ครับ
1️⃣ ผมจะเซ็ต Pool Guaranteed Snapshot Space เอาไว้ โดยผมจะมักง่าย กำหนดไว้เป็น 20% ครับ เพราะหากกำหนดเอาไว้มากไป ค่อยไปปรับลด แล้วเอาเนื้อที่ไปทำอย่างอื่นได้ในภายหลัง
2️⃣ ผมจะไม่เซ็ตขนาดของ Volume จนเต็มเนื้อที่ของ Storage pool ที่เหลือ เพื่อให้มันเหลือ Unallocated space เอาไว้ เผื่อให้ในกรณีที่ Snapshot กินเนื้อที่เกินกว่าที่การันตีเอาไว้ ถ้าไม่ได้ใช้เนื้อที่เยอะๆ แบบโครมเดียว แนะนำให้เริ่มสร้าง Volume ขนาดไม่ต้องใหญ่มาก เพราะภายหลังหากเนื้อที่ไม่พอ เราค่อยมาขยาย Volume ได้ครับ ถ้ายังมี Unallocated space เหลือ
3️⃣เก็บข้อมูลไปเรื่อยๆ ว่า พอใช้ไปเรื่อยๆ แล้ว เนื้อที่ของ Volume พอไหม ขนาดของ Snapshot ตามแผนที่เราเก็บมันกินเนื้อที่ไปเท่าไหร่ แล้วค่อยๆ ปรับให้เหมาะสมทีหลัง
