ใดใดในโลกล้วนอนิจจัง ฮาร์ดดิสก์อยู่ดีดียังพังได้ เป็นเรื่องปกติที่ผู้ใช้งานอุปกรณ์จำพวก NAS ต้องเจอครับ QNAP NAS ก็เช่นกัน ไม่ว่าคุณจะใช้ฮาร์ดดิสก์ยี่ห้ออะไรก็ตาม ของพวกนี้มันเกิดขึ้นได้ครับ แต่จุดสำคัญคือ เมื่อเกิดขึ้นแล้วจะต้องทำยังไงต่างหากล่ะ ในบล็อกตอนนี้ก็จะขออธิบายขั้นตอนให้ได้อ่านกันครับ
ก่อนอื่น ขอแสดงความเสียใจกับคนใช้ Single disk, JBOD หรือ RAID0 ก่อน
สำหรับมือใหม่หัดใช้ NAS แล้วเข้าใจแบบเหมารวมว่ามันจะป้องกันข้อมูลสูญหายกรณีที่ฮาร์ดดิสก์เสียได้ อยากให้กลับไปอ่าน QNAP NAS 101 EP38: อธิบาย RAID configuration ต่างๆ ที่ QNAP NAS มีให้ใช้ เพื่อทำความเข้าใจเกี่ยวกับ Disk configuration แบบต่างๆ ที่ QNAP NAS มีให้เลือกใช้ก่อนนะครับ เพราะ Configuration แต่ละอย่าง เหมาะสมกับความต้องการใช้งานคนละแบบ
แต่ถ้าจะให้สรุปแบบสั้นๆ คือ สำหรับผู้ใช้งานทั่วไป ควรพิจารณาเลือก RAID1 หรือ RAID5 ในการป้องกันข้อมูลสูญหายในกรณีฮาร์ดดิสก์เสียครับ และหากใครเลือกเป็น Single disk, JBOD หรือ RAID0 ก็ขอแสดงความเสียใจด้วย เพราะ Configuration ทั้ง 3 แบบนี้ ไม่ช่วยป้องกันข้อมูลสูญหายในกรณีฮาร์ดดิสก์เสียครับ
ฮาร์ดดิสก์ที่มีสถานะปกติ หน้าตาเป็นยังไง?
โดยปกติแล้ว ถ้าคุณไปที่ Storage & Snapshots > Storage > Disks/VJBOD คุณก็จะสามารถเข้าไปดูสถานะของฮาร์ดดิสก์แต่ละลูกได้แบบนี้ครับ ถ้าเป็นฮาร์ดดิสก์ของ WD หรือยี่ห้ออื่นๆ และของ Seagate รุ่นทั่วๆ ไป ตัวซอฟต์แวร์ก็จะเอาข้อมูลมาจากประวัติการเข้าถึงข้อมูลในดิสก์ หรือ Disk Access History (I/O) กับ S.M.A.R.T. มาพิจารณาสุขภาพของฮาร์ดดิสก์ให้ แต่ถ้าเป็นฮาร์ดดิสก์ของ Seagate IronWolf มันจะมี IronWolf Health Management (IHM) เพิ่มเข้ามาให้ด้วย (ต้องเป็นเฟิร์มแวร์ QTS 4.3.5 หรือ QuTS hero h4.5.0 หรือใหม่กว่าเท่านั้น)
แต่จะยังไงก็ตาม สิ่งที่คุณอยากจะเห็นตรงนี้อะคือ ข้อความสีเขียวที่เขียนว่า Good เท่านั้นแหละ ถ้าเกิดมันขึ้นเป็น Warning เมื่อไหร่ ก็เตรียมตัวรีบหาฮาร์ดดิสก์ลูกใหม่มาเตรียมพร้อมได้เลยครับ ในสถานะนี้ RAID อาจจะยังทำงานได้อยู่ แต่มันส่อให้เห็นว่าจะไม่ไหวแล้ว และหากเป็น Error แล้ว ให้ทำใจได้เลยครับ มาถึงจุดนี้แล้ว RAID มันจะเข้าสู่โหมด Degrade แล้วล่ะ
เมื่อฮาร์ดดิสก์เสียแล้ว QNAP NAS จะเตือนเรายังไงบ้าง?
อันดับแรกเลย ตัวเครื่อง QNAP NAS จะส่งเสียงบี๊บเตือนเป็นเวลา 1.5 วินาที สองหน แล้วไฟสถานะก็จะกระพริบเป็นสีแดง แต่สำหรับหลายคนที่อาจจะเก็บ QNAP NAS ไว้ในที่ลับสายตา หรือเข้าตู้แร็กไป ไม่ค่อยได้แวะเวียนเข้าไปดูแบบผม ก็สามารถเข้ามาที่ Storage & Snapshots > Storage > Storage/Snapshots ได้ เราจะเห็นสถานะเป็น Warning(Degraded) ครับ ซึ่งเมื่อเราคลิกไปที่ Storage pool ที่ขึ้น Warning แล้วคลิกปุ่ม Manage เราจะเข้ามาที่หน้าจอ Storage Pool Management แล้วเราจะเห็นว่า RAID Group ไหนที่มีปัญหา และฮาร์ดดิสก์ลูกไหนมีปัญหา
อย่างในกรณีภาพด้านบน จะเห็นว่าใน Storage pool นี้ มี 2 RAID group อันแรกเป็นฮาร์ดดิสก์ลูกเดียว ส่วนอีกอันเป็น RAID1 และฮาร์ดดิสก์ลูกที่ 5 มีปัญหา มันขึ้นว่า Not Exist นี่แสดงว่าระบบมองไม่เห็นฮาร์ดดิสก์ลูกนี้แล้ว
แล้วเราต้องทำยังไงต่อ?
ข่าวดีก็คือ ขั้นตอนการแก้ปัญหามันง่ายมากครับ ไม่ต้องสั่งชัตดาวน์ QNAP NAS เลย เพราะคุณสามารถเปลี่ยนฮาร์ดดิสก์เป็นลูกใหม่ได้แบบ Hot-swap ครับ ที่ต้องทำก็แค่ เช็กว่าฮาร์ดดิสก์ลูกไหนมีปัญหาบ้าง ในกรณีของ RAID5 หากขึ้น Warning หลายลูก ให้ถอดออกแค่ลูกเดียวก่อน จากนั้นเปลี่ยนฮาร์ดดิสก์ลูกใหม่ใส่เข้าไป โดยควรจะเป็นยี่ห้อและรุ่นเดียวกัน ความจุเท่ากัน หรือใหญ่กว่านะครับ
จากนั้น ระบบก็จะขึ้นสถานะว่า Rebuilding หรือก็คือ กำลังกู้ข้อมูลที่ถูกสำรองไว้ที่ฮาร์ดดิสก์ลูกอื่นๆ ไปใส่ฮาร์ดดิสก์ลูกใหม่ ต้องรอให้ Rebuild เสร็จเรียบร้อยก่อน เราถึงจะได้ RAID กลับคืนมานะครับ ในระหว่างนี้ถ้าเป็น RAID1 หรือ RAID5 หากฮาร์ดดิสก์ลูกอื่นเสียไปอีกลูก ข้อมูลจะเสี่ยงสูญหายได้ ดังนั้นผมขอแนะนำให้ แบ็กอัพข้อมูลออกมาก่อน และ หลีกเลี่ยงการเขียนข้อมูลเพิ่มเข้าไปใน RAID group ได้จะดีมาก
หากคุณใช้ RAID5 แล้วต้องเปลี่ยนหลายลูก พอ Rebuild ลูกแรกเสร็จ ก็ทำแบบนี้กับลูกอื่นๆ ต่อไปครับ เปลี่ยนลูกนึง รอ Rebuild เสร็จ ค่อยทำต่อ ทำแบบนี้วนไปจนเปลี่ยนครบครับ แต่หากไม่ซวยจริงๆ ปกติแล้ว ฮาร์ดดิสก์มันควรจะมีปัญหาแค่ลูกเดียวนะ ยกเว้นคุณจะเอ้อระเหยลอยชายมากๆ มันขึ้นเตือน Warning ตั้งนานแล้วก็ไม่ใส่ใจ จนลูกอื่นๆ ป่วยตามไปด้วย
ทำครบทุกลูก ก็เป็นอันเรียบร้อยครับ
