ผมว่าเหตุผลนึงที่คนทั่วไปไม่หันมาใช้ Linux กัน ก็น่าจะเป็นเพราะว่ามันไม่มี Microsoft Office เวอร์ชันสำหรับ Linux นี่แหละ โปรแกรมจำพวก Word, Excel, PowerPoint นี่คืออะไรที่ใช้กันเยอะมากเลยครับ พอไม่มีโปรแกรมพวกนี้บน Linux แล้ว มันก็ไม่สะดวกไง แต่ในฐานะคนที่ใช้ Linux สลับไปสลับมากับ Windows พักใหญ่ๆ แบบผม ผมบอกเลยว่ามันก็พอมีทางอยู่บ้างครับ
LibreOffice โปรแกรมออฟฟิศสำหรับลีนุกซ์
ไม่แน่ใจว่าเคยคุ้นชื่อของ StarOffice กันไหมครับ ของ Sun Microsystems อะ ซึ่งภายหลังได้รับการพัฒนามาเป็น OpenOffice ที่มีการใช้กันอย่างแพร่หลาย แต่ต่อมา มันเกิดแตกตัวออกมาเป็น LibreOffice อีกที
LibreOffice นี่เป็นโปรแกรมออฟฟิศที่ใช้กันอย่างแพร่หลายในหมู่คนใช้ระบบปฏิบัติการ Linux ครับ และมันก็รองรับไฟล์ฟอร์แมตของ Microsoft Office อย่างเต็มที่ด้วย เรียกว่าเอามาเปิดบนโปรแกรมนี้ได้เลย และถ้าเกิดว่ามีการติดตั้งฟ้อนต์ครบถ้วนแล้วละก็ จากที่ผมลองใช้ พวกการจัดหน้าเอกสารต่างๆ มันก็ไม่มีปัญหาอะไรครับ
แต่สำหรับคนที่คุ้นเคยกับ Microsoft Office เวอร์ชัน 2013 หรือใหม่กว่าแล้วละก็ มาเจอ LibreOffice เข้าไปนี่อาจจะมึนๆ ได้หน่อยครับ เพราะ UI มันจะออกแนวของ Microsoft Office รุ่นเก่าซะมากกว่า ต้องทำความคุ้นเคยกันใหม่พอสมควรเลย
WPS Office for Linux
โปรแกรม WPS Office นี่เป็นของจีน เป็นโปรแกรมออฟฟิศฟรีที่มีให้ใช้บนหลากหลายระบบปฏิบัติการ ไม่ว่าจะเป็น Windows หรือ macOS โปรแกรมเป็นแบบ Freemium โดยมีโฆษณา หรือถ้าไม่อยากเห็นโฆษณา ก็ต้องเสียค่าใช้จ่ายแบบ Subscription แต่ผู้พัฒนาก็มีการแบ่งปันมาที่โลก Open source ด้วย คือ WPS Office for Linux ซึ่งฟีเจอร์จะไม่เทียบเท่ากับเวอร์ชันที่เป็น Freemium แต่ข้อดีคือ มันไม่มีโฆษณามากวนใจเราเลยแม้แต่น้อย
การพัฒนาของ WPS Office for Linux มันขาดไปช่วงนึงครับ ก็ไม่รู้ว่าเป็นเพราะอะไร แต่ว่าเมื่อราวๆ ปีที่ผ่านมา เรื่อยมาจนถึงปีนี้ มันก็มีการพัฒนาและมีอัพเดตต่อมาเรื่อยๆ จนล่าสุดมันคือ WPS Office 2019 for Linux แล้ว
โปรแกรมนี้คือโปรแกรมออฟฟิศตัวที่ผมใช้อยู่กับ Ubuntu Linux เพราะว่านอกจากมันจะใช้งานร่วมกับ Microsoft Office ได้ค่อนข้างเกือบสมบูรณ์แล้ว มันยังมี User Interface แบบที่เรียกว่าแทบจะลอกแบบ Microsoft Office 2013-2019 มาเลย เรียกว่าเปลี่ยนมาใช้เจ้านี่ แทบไม่ต้องทำความคุ้นเคยอะไรมากมายเลย แต่ก็ไม่ใช่ว่ามันจะไม่มีข้อเสียนะ คือ มันมีข้อจำกัดเรื่องการแสดงผลภาษาไทย ซึ่งบางทีมันมีผิดเพี้ยนอยู่บ้างเวลาเปิดใช้งานมา
Google Docs
สำหรับคนที่มีอุปกรณ์หลากหลาย แล้วต้องการความต่อเนื่องในการใช้งานแบบสุดๆ จริงๆ โดยที่ไม่ได้ต้องไปใช้งานร่วมกับคนอื่นมากนัก หรือ ถ้าต้องใช้งานกับคนอื่น ก็ทำใจได้กับการที่จะต้องปรับฟอร์แมตของเอกสารบ้างอะไรบ้าง Google Docs คือตัวเลือกที่ดีที่สุด เพราะเป็น Cloud Office ที่แท้ทรู ทำงานผ่านเว็บไซต์ และถ้าใช้งานผ่านสมาร์ทโฟนหรือแท็บเล็ต (Android หรือ iOS) ก็มี Native apps ให้ใช้
ปัจจุบัน Google Docs สามารถแก้ไขไฟล์เอกสาร Microsoft Office ได้โดยไม่ต้องไปวุ่นวายกับการแปลงไฟล์ให้เป็นฟอร์แมตของ Google Docs แล้วค่อยเซฟกลับมาเป็น Microsoft Office ทีหลังแล้วด้วย ข้อจำกัดน่ะเหรอ ก็ตรงที่ฟ้อนต์มันจำกัดจำเขี่ยอยู่ไม่น้อย ถ้าอนาคตมันสามารถเพิ่มฟ้อนต์เข้าไปเองได้ (จะให้ไปกินเนื้อที่ใน Google Drive ก็ยอม) ก็จะดีมากเลย เพราะนั่นอาจจะทำให้ Google Docs กลายเป็นโปรแกรมออฟฟิศที่น่าสนใจมากที่สุด เพราะแม้ User Interface จะแตกต่างจาก Microsoft Office แต่หลายๆ คนก็น่าจะคุ้นชินกับ User Interface ของเจ้านี่แล้ว
อย่างไรก็ดี ข้อจำกัดสำคัญอีกอย่างของ Google Docs ก็คือ มันต้องทำงานร่วมกับ Google Drive นะครับ คือ อัพโหลดไฟล์ไปไว้บนนั้นก่อน เพราะตอนนี้บน Linux ยังไม่มี Official client สำหรับ Google Drive แต่ก็ยังดีตรงที่ เรายังมีตัวเลือก 3rd party ให้ดาวน์โหลดไปใช้ ทั้งฟรีและเสียตังค์ ซึ่งจะทำให้การอัพโหลดไฟล์ไปแก้ไขบน Google Docs แล้วนำมาใช้เพื่อส่งต่อไปให้คนอื่น มันสะดวกขึ้นมาก
Microsoft Office Online
การมาของ Office 365 และการที่ Microsoft ตระหนักว่ามันถึงยุคของ Cloud services แล้ว ก็เลยทำให้ผู้ใช้งานอย่างเราๆ นี่แหละ ได้ประโยชน์จากการมี Microsoft Office Online ซึ่งหลายๆ คนอาจจะไม่ทันรู้ว่ามีให้ใช้ และที่สำคัญคือ ใช้ได้ฟรีด้วย ไม่ต้องสมัครใช้ Office 365 แต่อย่างใด
และเช่นเคยมันก็มีเงื่อนไขในการทำงานตรงที่ต้องใช้งานร่วมกับ OneDrive คล้ายๆ กับที่ Google Docs ทำงานร่วมกับ Google Drive นั่นแหละ ไฟล์ใดๆ ที่เราสร้างขั้นมาบน Microsoft Office Online หรือ อยากจะใช้ Microsoft Office Online แก้ไข เราก็ต้องอัพโหลดเข้าไปที่ OneDrive ก่อนครับ
และเช่นเคย ข้อจำกัดของการใช้งานบน Linux ก็คือ มันดันไม่มี Official client สำหรับ OneDrive บนนี้นี่สิ แต่อย่าเพิ่งท้อใจไป มันมีโปรแกรมชื่อ Insync ที่เป็น 3rd party client ที่ดีงามมาก ให้ดาวน์โหลดไปใช้ แต่มีค่าใช้จ่าย (จ่ายครั้งเดียว) $29.99 ฮะ และเจ้านี่ก็ใช้กับ Google Drive ได้ด้วย เพียงแต่ไลเซ่นส์มันคิดตามจำนวน Account ที่เชื่อมต่อ ดังนั้น ถ้าจะใช้ OneDrive กับ Google Drive ก็ต้องจ่ายเป็นสองไลเซ่นส์ครับ
Microsoft Office Online นี่ฟีเจอร์เยอะสู้ Microsoft Office ปกติไม่ได้ แต่ถ้าใช้งานแบบทั่วๆ ไป ก็ต้องเรียกว่าเหลือเฟือสำหรับการใช้งาน และที่สำคัญคือเรื่องฟ้อนต์ครับ Microsoft Office Online นี่มีฟ้อนต์ที่เป็นที่นิยมใช้กันบนเอกสารของคนไทย (พวก Angsana, TH Sarabun อะไรพวกเนี้ย) อยู่ด้วย เรียกว่าพร้อมใช้มากกว่า Google Docs ซะอีก
