ลองนึกถึงโลกที่ไร้ GPS ดู ใครจะได้รับผลกระทบบ้างเนี่ย

GPS หรือ Global Positioning System ถ้าแปลเป็นภาษาไทยก็คือ ระบบระบุตำแหน่งบนพื้นโลก เนี่ย แรกเริ่มมาจากสหรัฐอเมริกาครับ เป็นของกองทัพอากาศสหรัฐเขา เริ่มพัฒนากันในปี ค.ศ. 1973 โดยตอนแรกยังใช้กันแค่ภายในกองทัพ แต่เริ่มเปิดเป็นสาธารณะกันในช่วงยุค 80s แต่กว่าจะใช้งานได้เต็มรูปแบบก็โน่น ค.ศ. 1995 ครับ ในยุคแรกๆ นี่ต้องใช้อุปกรณ์เฉพาะในการรับส่งสัญญาณ GPS กันเลย แต่เดี๋ยวนี้สมาร์ทโฟนในมือของคุณแทบทุกเครื่อง ต่างก็มี GPS ใช้กันทั้งนั้นแล้ว

จากเดิมที่ต้องซื้ออุปกรณ์มาเป็นการเฉพาะ ถ้าต้องการจะใช้งาน GPS กลายมาเป็นว่าทุกคนจะใช้ไม่ใช้ไม่รู้ล่ะ ยังไงมันก็มาพร้อมกับสมาร์ทโฟน เดี๋ยวนี้ใครจะขับรถไปไหนมาไหน ก็คล่องตัวขึ้นมา เพราะแม้จะไม่เคยไปมาก่อน หรือไม่รู้ทางด้วยซ้ำว่าจะขับไปยังไง GPS ก็บอกทางเราได้หมด … แต่ถ้าอยู่มาวันนึง GPS เกิดล่มทั้งโลกขึ้นมาล่ะ ผลกระทบมันจะเป็นยังไง?

เมื่อต้นปี ผมได้เขียนบล็อกพูดถึงผลกระทบของการใช้ GPS ที่มีต่อทักษะการเดินทางและสมองไปแล้ว ว่าเอาแต่ใช้ GPS นำทาง จนทำให้ไม่หัดสังเกตเส้นทาง มันส่งผลยังไง คราวนี้เลยอยากมาชวนคุณผู้อ่านลองจินตนาการถึงผลกระทบบ้างว่า จากที่เคยแบบ เปิดสมาร์ทโฟนขึ้นมา เรียก Google Maps หรือ Apple Maps ขึ้นมา ก็สามารถใช้ GPS ได้แล้ว ยิ่งเทคโนโลยีเดี๋ยวนี้พัฒนาไปมาก แผนที่บางเมืองของบ่งประเทศ มีเป็นแบบสามมิติเลยเหอะ มันไม่ใช่แค่เห็นเส้นทางแล้ว แต่ได้เห็นยันบรรยากาศรอบๆ ที่นั้นๆ เลยว่ามีตึกอะไรยังไงบ้าง โหดมาก

แต่ถ้าอยู่มาวันนึง เราตื่นมาแล้ว GPS ล่มทั้งระบบ ใช้ไม่ได้เลยทั้งโลก คิดว่าผลกระทบจะเป็นยังไงล่ะ? คุณคิดว่ายังไงล่ะ?

ใกล้ตัวสุดเลย เราๆ ท่านๆ ก็อดใช้พวก Google Maps หรือ Apple Maps นั่นแหละ เรื่องการนำทางในชีวิตประจำวันอาจไม่มีปัญหา เพราะเส้นทางเราคุ้นเคยกันดี ปกติเราก็ไม่ได้ใช้ GPS นำทางอยู่แล้ว ไกลตัวไปอีกหน่อย คนที่ลำบากก็เป็นพวกพี่แมสเซนเจอร์อะ ที่หลายๆ คนพึ่งพา GPS ในการนำทางไปยังจุดหมาย

ไกลตัวไปอีกหน่อย พวกบริษัทห้างร้านที่เกี่ยวข้องกับโลจิสติกส์ ก็จะป่วนครับ เพราะบริการพวกนี้ ใช้ GPS เข้ามาช่วยค่อนข้างเยอะมาก พวก Grab พวก Lalamove, Get!, Scootar อะไรพวกนี้ ป่วนแน่นอน บริษัทขนส่ง ที่ใช้ GPS ในการติดตามคนขับ ก็จะตามพิกัดคนขับไม่ได้ นี่ก็ป่วนเช่นกัน

ไกลออกมาอีกมากๆ ระบบขนส่งใหญ่ๆ เขาก็ใช้ GPS กันนะ เช่น เครื่องบิน ถ้าไม่มี GPS นี่วุ่นเลยนะก็ป่วน ศูนย์ควบคุมการบินก็จำเป็นต้องใช้ระบบ GPS เหมือนกัน เคยมีเคสนึงที่ประเทศสหรัฐอเมริกา คนขับรถบรรทุกเกิดอยากโกงนายจ้าง เอาเครื่องกวนสัญญาณ GPS มาเปิดใช้เพื่อป้องกันไม่ให้นายจ้างตามได้ว่าเขาขับออกนอกลู่นอกทางไปไหน แต่ไอ้สัญญาณจาก GPS jammer มันดันแรงไป จนไปกวนระบบของสนามบิน Newark Liberty เข้าให้น่ะสิ เล่นเอาป่วนไปกันหมด (คนขับรถโดนปรับไปราวๆ 3.2 หมื่นเหรียญสหรัฐฮะ)

พวกบริษัทใหญ่ๆ ที่ให้บริการที่ต้องอ้างอิง GPS เช่น Google หรือ Apple ที่ให้บริการ Maps ก็ย่อมต้องป่วนไปด้วยเช่นกัน … วุ่นกันใหญ่แน่นอนครับ และถ้าขยับไปถึงภาครัฐด้วยละก็ … หึหึ ไม่กล้าคิดเลยครับ

แล้วเราต้องพึ่งพาแต่ GPS ของสหรัฐเท่านั้นเหรอ?

อย่างที่บอก ระบบ GPS มันเป็นของสหรัฐอเมริกาครับ แต่แม้ว่าอเมริกาจะเป็นผู้ริเริ่มเทคโนโลยี แต่ไม่ได้เป็นเจ้าเดียวที่ผูกขาดนะ (แค่มีคนใช้เยอะมากๆ เท่านั้นเอง) แต่ระบบนำทางด้วยดาวเทียม หรือที่เรียกว่า Global Navigation Satellite System (GNSS) เนี่ย ไม่ได้มีแค่ GPS เจ้าเดียวนะครับ

• ประเทศจีนมีระบบของตัวเองที่เรียกว่า Beidou Navigation Satellite System (BDS) ที่คาดว่าจะใช้งานทั่วโลกได้ปีหน้า (ค.ศ. 2020)
• ฝั่งสหภาพยุโรปมีโครงการหมื่นล้านยูโรชื่อว่า Galileo ที่เพิ่งเริ่มได้ใช้งานเมื่อปี ค.ศ. 2016
• อดีตมหาอำนาจอยากรัสเซีย ก็มี GLONASS (GLObal NAvigation Satellite System) ซึ่งมีประวัติมายาวนานพอๆ กับ GPS ของอเมริกา สมกับที่เคยขับเคี่ยวกันมาจริงๆ
• ญี่ปุ่นมี QZSS (Quasi-Zenith Satellite System) ซึ่งใช้งานได้เฉพาะในประเทศญี่ปุ่น

แล้วสมาร์ทโฟนสมัยนี้ ถ้า GPS ล่มไป จะนำทางได้อยู่ไหม?

อย่างที่บอกไปตอนแรก ถ้าเกิดระบบ GPS ล่มขึ้นมา ความชิบหายจะมาเยือนทันที แล้วจะไม่มีใครคิดเผื่อเหตุการณ์แบบนี้เอาไว้เลยเหรอ? แล้วถ้า GPS ล่มขึ้นมาจริงๆ สมาร์ทโฟนมันจะยังนำทางได้อยู่ไหม? คำตอบคือ ผมเองก็ตอบยาก แต่เผื่อใครไม่ทราบ สมาร์ทโฟนสมัยนี้ ทั้ง Android และ iPhone ต่างก็ไม่ได้ใช้งานเฉพาะ GPS เท่านั้นนะครับ มันรองรับ GLONASS ด้วย QZSS ด้วย และยังมี SBAS (Satellite-Based Augmentation System) อีก

ใครอยากแน่ใจว่าสมาร์ทโฟนของตัวเองรองรับระบบ GNSS อะไร ก็ดาวน์โหลดแอป GPS Test มาติดตั้ง แล้วทดสอบสิครับ ส่วน iPhone ไม่ต้องทดสอบ เพราะรุ่นใหม่ๆ ก็รองรับ GNSS อื่นๆ มากขึ้น เช่น iPhone 8 หรือใหม่กว่า รองรับทั้ง Galileo และ GLONASS ด้วย และทาง Apple ก็พยายามรองรับ GNSS ระบบอื่นๆ มาตั้งกะ iPhone 4s แล้ว ถ้าจำไม่ผิด

อย่างกรณีของ ZTE Axon M ของผมนี่ พอเช็กดูที่หน้าบ้านก็เจอ GPS, GLONASS, QZSS และ SBAS ครับ และมี GPS กับ GLONASS พอๆ กันด้วย ฉะนั้น แม้ฝั่งอเมริกาจะล่มไป สมาร์ทโฟนของผม ก็ยังสามารถใช้ข้อมูลจากดาวเทียมฝั่งรัสเซียใช้งานต่อได้แหละ

เราแค่เคยชินกับคำว่า GPS เลยเรียกทุกอย่างรวมๆ กันว่า GPS เหมือนกับที่เราเรียกบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปว่า มาม่า นั่นแหละ จริงๆ แล้ว เราต้องเรียกรวมๆ ว่า GNSS มากกว่า แล้วค่อยแยกว่า รองรับระบบไหนบ้าง ฉะนั้น แม้ GPS จะล่มไป สมาร์ทโฟนของเรา ส่วนใหญ่ ก็น่าจะเอาตัวรอดได้ด้วยข้อมูลจาก GNSS ระบบอื่นๆ ครับ … ส่วนภาคส่วนอื่นๆ ที่ใช้ GNSS เป็นระบบ GPS ถ้าเกิดระบบล่มขึ้นมา ก็คงต้องไปดูกันว่าเขามีระบบอื่นสำรองไหม เพราะถ้าไม่มีก็บรรลัยครับ